การดื่มแอลกอฮอล์มีมานานหลายพันปี เกิดจากการนำผลไม้มาหมักทำให้เกิดเป็นเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ขึ้นมา ปัจจุบันนี้การดื่มแอลกอฮอล์ได้รับความนิยมกันทั่วโลก มีงานวิจัยที่ระบุว่า การดื่มแอลกอฮอล์ตั้งแต่น้อยถึงปานกลางจะช่วยลดความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและลดอัตราการตายได้ (*) แต่ถ้าดื่มมากกว่าระดับปานกลางก็จะกลายเป็นให้โทษ เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคอ้วน, โรคหัวใจ, โรคตับ และอื่นๆ
ในฐานะที่เป็นด่านแรกในการจำกัดสารพิษ, ตับจะเป็นอวัยวะแรกที่ได้รับผลกระทบจากการดื่มแอลกอฮอล์ที่มากเกิน และนำไปสู่โรคตับจากพิษสุรา (Alcoholic Liver Disease: ALD) มีหลายคนที่ไม่คิดว่าตัวเองจัดอยู่ในกลุ่มทีดื่มสุราหนัก ตามนิยามของหน่วยงานด้านสุขภาพได้ระบุว่า ผู้หญิงที่ดื่มมากกว่า 1 แก้วต่อวัน และผู้ชายที่ดื่มมากกว่า 2 แก้วต่อวัน จัดเป็นกลุ่มที่ดื่มหนัก (Heavy consumers)
NMN เป็นสารตั้งต้นของ NAD+ ซึ่งเป็นโคเอ็นไซม์ที่จำเป็นในกระบวนการต่างๆ ในเซลล์ และเ็นที่รู้กันว่า NAD+ จะลดน้อยลงเมื่อเราอายุมากขึ้น ระดับ NAD+ ที่ต่ํายังเกี่ยวข้องกับโรคเรื้อรังหลายชนิดรวมถึงโรคตับจากแอลกอฮอล์ ในการศึกษาล่าสุดที่ตีพิมพ์ใน Human Genomics Dr.Assiri และทีมวิจัยได้ใช้ NMN ให้กินเพื่อบรรเทาระดับ NAD+ ที่ต่ําเหล่านี้ และเพื่อลดความเสียหายของตับที่มาพร้อมกับการดื่มแอลกอฮอล์เรื้อรัง
วงจรอุบาทว์ของการดื่มแอลกอฮอล์และ NAD+ ที่ต่ำ
การดื่มแอลกอฮอล์ที่มากเกินจะจบลงด้วย ALD ในที่สุดได้, ในระยะแรกเริ่มอาการของโรคจะยังไม่มาก จะกระทั่งตับเสียหายไปมาก การทำลายที่เกิดจากแอลกอฮอล์เกิดจากปัจจัย: การอักเสบ, การเผาผลาญผิดปกติและความเครียดจากปฏิกิริยาออกซิเดชั่น - การสะสมของอนุมูลอิสระที่มากขึ้นเรื่อยๆ จะเป็นสาเหตุในการทำลายเซลล์, โปรตีน และ DNA
ในกรณีระบบเผาผลาญผิดปกติ, ระดับ NAD+ ที่ต่ำจะส่งเสริมให้เกิดโรค ALD โดยจะไปขัดขวางการทำงานของเซลล์ตับ (Hepatocytes - เป็นเซลล์ตับที่พบมากที่สุด ทำหน้าที่ในกระบวนเผาผลาญและกำจัดสารพิษออกจากร่างกาย) นอกจากนี้ การดื่มแอลกอฮอล์จะส่งผลโดยตรงต่อระดับของ NAD+ เพราะ NAD+ จะถูกใช้ใน 3 ขั้นตอนในตับเพื่อกำจัดเอทานอลออกจากร่างกาย ระดับ NAD+ ที่ลดน้อยลงจากแอลกอฮอล์นี้ ร่วมกับ NAD+ ที่มีน้อยอยู่แล้วจะทำให้เซลล์ตับทำงานผิดปกติ เกิดเป็นวงจรอุบาทว์ในตับเมื่อดื่มแอลกอฮอล์
สิ่งนี้ทําให้ Dr.Assiri และเพื่อนร่วมงาน เกิดสงสัยว่า การเติม NAD+ ลงไปจะสามารถทําลายวงจรนี้และปรับปรุงสุขภาพตับในหนูทดลองที่เป็น ALD ระยะเริ่มแรกได้หรือไม่?
การกิน NMN วันเว้นวันช่วยรักษาตับที่เสียหายจากการดื่มเหล้า
อันดับแรก ทีมวิจัยได้เลือกใช้ตัววัดการทำงานของตับโดยใช้มาตรฐานที่นิยมกัน คือ ตรวจเอ็นไซม์ ALF (alanine aminotransferase) และ AST (aspartate aminotransferase) ในภาวะปกติ ALT และ AST จะพบได้ในเซลล์ตับหรือเซลล์อื่นเป็นหลัก เมื่อตับได้รับความเสียหาย เซลล์ตับก็จะปล่อยเอ็นไซม์ทั้ง 2 ตัวเข้าสู่กระแสเลือด ทำให้ระดับ ALT และ AST เพิ่มสูงขึ้นในเลือด ซึ่งบ่งชี้ว่า ตับเป็นโรคแล้ว
ในการศึกษานี้, หนูที่ดื่มเอทานอล (แอลกอฮอล์) ทุกวันต่อเนื่องเป็นเวลา 6 สัปดาห์จะมี ALT และ AST เพิ่มสูงขึ้น ในขณะที่หนูกลุ่มนี้ที่ได้รับการฉีดด้วย NMN ขนาด 500 มก./วัน วันเว้นวัน จะไม่พบว่ามีการสูงขึ้นของ AST แลt ALT เหมือนกลุ่มที่ไม่ได้ฉีด (เทียบกับคนที่น้ำหนัก 80 กก. ใช้ NMN เกือบ 1.5 กร้ม)
การลดลงของค่า ALT และ AST บ่งบอกว่า NMN มีผลต่อการป้องกันตับจากการถูกทำลายจากแอลกอฮอล์ การฉีด NMN จะช่วยบูสต์เพิ่ม NAD+ สะสมในตับและป้องกันผลที่จะเกิดจากแอลกอฮอล์ด้วยสาร 2 ตัว คือ Pyruvate และ Alpha-ketoglutarate (AKG) ซึ่งสาร 2 ตัวนี้มีบทบาทสำคัญต่อ Krebs cycle (วงจรในการผลิตพลังงานในระดับเซลล์) (*)
NMN ช่วยปรับการทำงานของยีนให้เป็นปกติ
นอกเหนือจาก ผลกระทบโดยตรงต่อตับแล้ว, การดื่มแอลกอฮอล์เรื้อรังยังเปลี่ยนแปลงกิจกรรมของยีนอย่างมีนัยสําคัญ ในขณะที่การรักษาด้วย NMN จะช่วยลดการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้บางส่วนได้
ยีนตัวหนึ่งที่มีส่วนอย่างมากต่อสุขภาพตับ คือ Atf3 ซึ่งเข้ารหัส Transcription factor ซึ่งเป็นโปรตีนที่ช่วยในการเปิดหรือปิดยีนโดยการจับกับ DNA ที่จะเปลี่ยนแปลงการเผาผลาญของตับ
การแสดงออกมากเกินของ Atf3 จะเกิดขึ้น เพื่อตอบสนองต่อความเครียด (รวมถึงแอลกอฮอล์) และเป็นอันตรายต่อตับ เนื่องจากกิจกรรมที่สูงของ Atf3 จะเพิ่มระดับ ALT และ AST ให้สูงขึ้น
ในการศึกษานี้หนูที่ดื่มแอลกอฮอล์โดยไม่ได้รับ NMN จะมีกิจกรรม Atf3 เพิ่มขึ้นประมาณ 40 เท่าเมื่อเทียบกับหนูที่ไม่ได้ดื่มแอลกอฮอล์ แม้จะไม่ได้ช่วยลดการแสดงออกที่มากเกินของ Atf3 อย่างสมบูรณ์ แต่ NMN ก็ดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด, เนื่องจากหนูที่ได้ฉีด NMN จะลดกิจกรรมนี้ลงเหลือประมาณ 5 เท่า
เนื่องจากกิจกรรม Atf3 ที่เพิ่มขึ้น มีส่วนเกี่ยวข้องกับความผิดปกติของตับอย่างอื่นด้วย รวมถึงไขมันพอกตับ และการบาดเจ็บที่ตับเฉียบพลัน ทีมวิจัยเชื่อว่าการป้องกันการแสดงออกมากเกินไปของ Atf3 ด้วย NMN อาจเป็นกลไกสําคัญในการส่งเสริมสุขภาพตับอย่างในกรณี ALD
Dr.Assiri และเพื่อนร่วมงาน ได้สรุปว่า "ผลการวิจัยของเรา แสดงให้เห็นว่า การป้องกันการแสดงออกมากเกินไปของ Atf3 ด้วย NMN เป็นกลไกสําคัญที่อาจสนับสนุนการป้องกันโรคตับและจะเป็นจุดสนใจให้มีการศึกษาเพิ่มเติม"
NMN เป็นอาหารเสริมบำรุงตับสำหรับนักดื่มเหล้าในอนาคต?
จากการศึกษาก่อนหน้านี้ (*) พบว่า NMN ป้องกันการสะสมที่ผิดปกติของแผลเป็นในตับที่เรียกว่า พังผืด เป็นไปได้ว่าสารตั้งต้น NAD+ นี้ยังสามารถลดผลกระทบความเสียหายของแอลกอฮอล์ในตับได้ด้วย
อย่างไรก็ตาม การศึกษานี้ทำเฉพาะเรื่อง ALD ระยะแรกเท่านั้น ถ้าเป็น ALD ระยะที่มากกว่านี้จะให้ผลที่เหมือนกันต่อตับที่เสียหายหรือไม่ และการศึกษานี้ทํากับหนูเท่านั้น ดังนั้นเราจึงไม่ทราบแน่ชัดว่าจะเป็นประโยชน์ต่อมนุษย์ด้วยหรือไม่
สําหรับผู้ใหญ่ทั่วไปที่ดื่มแอลกอฮอล์มากกว่าปริมาณที่แนะนําเพียงเล็กน้อย, การเพิ่มระดับ NAD+ ของตับด้วยการกินอาหารเสริม NMN จะเป็นวิธีที่มีประโยชน์ในการเสริมสร้างสุขภาพตับ
-----------------------
อ้างอิง:
Assiri MA, Ali HR, Marentette JO, et al. Investigating RNA expression profiles altered by nicotinamide mononucleotide therapy in a chronic model of alcoholic liver disease. Hum Genomics. 2019;13(1):65. Published 2019 Dec 10. doi:10.1186/s40246-019-0251-1
Ronksley PE, Brien SE, Turner BJ, Mukamal KJ, Ghali WA. Association of alcohol consumption with selected cardiovascular disease outcomes: a systematic review and meta-analysis. BMJ. 2011;342:d671. Published 2011 Feb 22. doi:10.1136/bmj.d671
Comentarios