อุณหภูมิร่างกายและสิ่งแวดล้อม - อันดับ 5 ปัจจัยกระตุ้นการหลั่ง Growth Hormone (GH)
- dr.bunlue
- 18 hours ago
- 1 min read

การหลั่ง Growth Hormone (GH) จากต่อมใต้สมองส่วนหน้า (anterior pituitary) สามารถได้รับผลกระทบจากทั้ง อุณหภูมิร่างกาย (core body temperature) และ อุณหภูมิสิ่งแวดล้อม (ambient temperature) โดยกลไกนี้เกี่ยวข้องกับระบบประสาทส่วนกลางและฮอร์โมนหลายชนิด
# 1. อุณหภูมิร่างกาย (Core Body Temperature)
อุณหภูมิร่างกายที่ลดลง (Hypothermia)
การศึกษาบางชิ้นพบว่า อุณหภูมิร่างกายที่ต่ำลง อาจกระตุ้นการหลั่ง GH ผ่านการเพิ่มกิจกรรมของระบบประสาท sympathetic และการหลั่ง GHRH (Growth Hormone-Releasing Hormone)
แต่ถ้า อุณหภูมิลดลงมากเกินไป (เช่น ในภาวะ hypothermia รุนแรง) อาจกดการทำงานของระบบประสาทและลดการหลั่ง GH
อุณหภูมิร่างกายที่สูงขึ้น (Hyperthermia)
ความร้อนสูงเกินไป (เช่น จากการออกกำลังกายหนักหรือไข้) อาจทำให้เกิด ความเครียด (stress) ซึ่งกระตุ้นการหลั่งคอร์ติซอล (cortisol) ที่อาจยับยั้งการหลั่ง GH ได้
แต่การออกกำลังกายในระดับปานกลางที่เพิ่มอุณหภูมิร่างกายเล็กน้อย อาจช่วยกระตุ้น GH
# 2. อุณหภูมิสิ่งแวดล้อม (Ambient Temperature)
สภาพแวดล้อมที่เย็น (Cold Exposure)
การอยู่ในสิ่งแวดล้อมที่เย็น อาจกระตุ้นการเผาผลาญและเพิ่มการหลั่ง GH เพื่อช่วยในการสลายไขมัน (lipolysis) และสร้างความร้อน (thermogenesis)
จากการศึกษาพบว่า การแช่น้ำเย็น (cold water immersion) อาจจะเพิ่มระดับ GH ชั่วคราว
สภาพแวดล้อมที่ร้อน (Heat Exposure)
อุณหภูมิสิ่งแวดล้อมที่สูง อาจทำให้ร่างกายเครียดและเพิ่มระดับคอร์ติซอล ซึ่งอาจลดการหลั่ง GH
แต่หากร่างกายสามารถปรับตัวได้ดี (เช่น ในนักกีฬาที่ฝึกในสภาพร้อน) อาจไม่ส่งผลกระทบที่รุนแรง
# 3. กลไกการทำงาน
ไฮโปทาลามัส (Hypothalamus) ทำหน้าที่เป็นศูนย์ควบคุมอุณหภูมิร่างกายและยังผลิต GHRH และ Somatostatin (ซึ่งจะไปยับยั้ง GH)
เมื่ออุณหภูมิร่างกายเปลี่ยนแปลง ไฮโปทาลามัส อาจปรับการหลั่งฮอร์โมนเหล่านี้ ซึ่งส่งผลต่อ GH
สรุป - 🌡️ อุณหภูมิสุดขั้ว = กระตุ้น Growth Hormone (GH) ได้แบบธรรมชาติ
ร่างกายเราจะตอบสนองต่อความ “หนาวจัด” หรือ “ร้อนจัด” ด้วยการกระตุ้นระบบฮอร์โมน และหนึ่งในฮอร์โมนที่เพิ่มขึ้นชัดเจนคือ Growth Hormone (GH)
อธิบายแบบง่าย ๆ:
เวลาเราเจอ “อุณหภูมิสุดขั้ว” เช่น:
อาบน้ำเย็นจัด
เข้าอบซาวน่า ร้อนมาก
ใช้ห้อง Cryo Chamber หรือ Ice Bath
ร่างกายจะเกิดภาวะเครียดเล็กน้อย (เรียกว่า Hormesis) แล้วกระตุ้นระบบฮอร์โมนให้ตอบสนองซึ่ง GH จะหลั่งออกมามากขึ้น เพื่อฟื้นฟู ซ่อมแซม และเสริมสร้างเนื้อเยื่อต่างๆ
**********
📌 อ้างอิงงานวิจัย
1. ความร้อน (Heat Exposure)
งานวิจัยจาก Kuennen et al., 2011 พบว่า: “ซาวน่าแบบแห้งที่อุณหภูมิ 80-90°C ช่วยกระตุ้น GH เพิ่มขึ้น 2-3 เท่าหลังใช้ประมาณ 20 นาที” อ้างอิง: PubMed
2. ความเย็น (Cold Exposure)
งานวิจัยจาก Leppäluoto et al., 2008 ระบุว่า: “การแช่ตัวในน้ำเย็นที่อุณหภูมิ 14°C เป็นเวลา 10-15 นาที ช่วยกระตุ้นฮอร์โมน GH และ Noradrenaline” อ้างอิง: PubMed
วิธีใช้ประโยชน์จริงในชีวิตประจำวัน:
วิธี | ระยะเวลา | คำอธิบาย |
🚿 อาบน้ำเย็น 10–30 วินาที | หลังออกกำลังกาย/ตื่นนอน | ช่วยปลุกระบบฮอร์โมนและสมอง |
🧖♂️ เข้าอบซาวน่า 15–20 นาที | สัปดาห์ละ 2–3 ครั้ง | ช่วยลดความเครียด + เพิ่ม GH |
🧊 แช่น้ำเย็น 10–15 นาที | หลังเล่นเวทหรือ HIIT | ลดการอักเสบ + กระตุ้นฮอร์โมน |
❄️ วางเจลเย็นที่ท้ายทอย | ขณะเหนื่อยล้า | ช่วยฟื้นฟูและลดอุณหภูมิสมอง |
📌 สรุปแบบเข้าใจง่าย:
ถ้าคุณอยากให้ “ฮอร์โมนแห่งความเยาว์วัย” หลั่งได้ดีแค่ปรับ “อุณหภูมิร่างกาย” ด้วยการอาบน้ำเย็นบ้าง อบซาวน่าบ้าง ก็ช่วยกระตุ้น GH ได้เป็นวิธีง่าย ๆ ที่คนทั่วไปทำได้เองที่บ้าน โดยไม่ต้องใช้ยาเลยครับ
Comments