เมื่อเซลล์อยู่ในสภาวะเครียด และถ้าไม่มีการแก้ไข จะเกิดความเสียหายต่อ DNA ตามมา ซึ่งร่างกายจําเป็นต้องสร้างเกราะป้องกันการจําลองแบบของ DNA ที่เสียหาย ด้วยการทำให้เกิดการเสื่อมสภาพ เพราะถ้าปล่อยทิ้งไว้ อาจนําไปสู่การพัฒนาเป็นเซลล์มะเร็งได้ ทั้งหมดนี้ เป็นส่วนหนึ่งในกระบวนการที่เรียกว่า การเสื่อมสภาพ/การชราภาพ (Senescence) เพื่อเป็นการควบคุมการเจริญเติบโตของเซลล์ที่ผิดปกติและยับยั้งการจําลองแบบ DNA ที่เสียหาย
แต่ความเสื่อมสภาพเป็นดาบสองคม เนื่องจากเซลล์ชรา/เซลล์ที่เสื่อมสภาพ มีบทบาทที่เป็นสาเหตุในการขับเคลื่อนความชราและโรคที่เกี่ยวข้องกับอายุ ดังนั้น การค้นหาสารในธรรมชาติ ซึ่งสามารถกําจัดเซลล์ที่เสื่อมสภาพ และส่งเสริมให้เกิดความชราภาพที่มีสุขภาพดีและอายุที่ยืนยาว จึงเป็นเรื่องที่สำคัญ
Yousefzadeh และเพื่อนร่วมงานจากสถาบันวิจัย Scripps Research Institute และมหาวิทยาลัยมินนิโซตา ได้ตีพิมพ์การศึกษาใน EBioMedicine แสดงให้เห็นว่า fisetin ซึ่งเป็นสารที่พบได้ในธรรมชาติ สามารถฆ่าเซลล์ชราในหนูและเนื้อเยื่อของมนุษย์ได้ (R) การใช้สารจากธรรมชาติที่พบในผักและผลไม้ เช่น สตรอเบอร์รี่ แอปเปิ้ล ลูกพลับ หัวหอม และแตงกวา ก็เพียงพอที่จะสร้างประโยชน์ต่อสุขภาพในหนูได้อย่างมีประสิทธิภาพ
"ผลลัพธ์จากงานวิจัยของเราชี้ให้เห็นว่า การเสริมหรือการรักษาเป็นระยะๆ ด้วยผลิตภัณฑ์จากธรรมชาตินี้ มีความปลอดภัย สามารถปรับปรุงความแก่ชราที่มีสุขภาพที่ดีได้ แม้ในผู้สูงอายุ" ทีมงานวิจัยกล่าว
สาร Senolytics จะทำลายเซลล์ที่เสื่อมสภาพ
การจัดการกับความเสื่อมสภาพของเซลล์ เป็นพื้นฐานในการลดความรุนแรงหรือชะลอการเกิดของโรคที่เกี่ยวข้องกับอายุ แม้ว่าเซลล์เสื่อมสภาพจะพบได้น้อยในคนหนุ่มสาว แต่มันก็ค่อยๆ เพิ่มขึ้นตามอายุในเนื้อเยื่อหลายชนิด ยาที่สามารถฆ่าเซลล์เสื่อมสภาพที่เรียกว่า senolytics หรือ senotherapeutics ได้รับการระบุว่า ช่วยบรรเทาความเสื่อมสภาพในหลายด้านในหนูทดลองที่มีอายุ
ตัวอย่างเช่น การใช้สาร dasatinib และ quercetin ร่วมกันในการรักษา ช่วยบรรเทาความเสื่อมสภาพในหลายด้านในหนูทดลองที่ถูกเร่งให้แก่เร็วหรือเองตามธรรมชาติ ในทํานองเดียวกัน ยา Navitoclax ลดอาการของเซลล์เสื่อมสภาพทั้งในมนุษย์และหนู ในการเพาะเลี้ยงเซลล์
แม้ว่าการรักษามะเร็งเหล่านี้ มีอาการข้างเคียงที่สูงมาก อาจทําให้เป็นพิษอย่างมากต่อเซลล์อื่นๆ รวมถึงการลดลงของเซลล์ภูมิคุ้มกันที่เรียกว่า neutropenia และการลดลงของเกล็ดเลือด (Platelets) ที่ทําให้เกิดการแข็งตัวของเลือด ดังนั้นจึงจําเป็นต้องใช้ยา senotherapeutic ที่ปลอดภัย ซึ่งอาจจะให้เพียงตัวเดียวหรือจะใช้ร่วมกับยาอื่น เพื่อกําจัดเซลล์เสื่อมสภาพอย่างปลอดภัย ด้วยเหตุนี้ Yousefzadeh และเพื่อนร่วมงานจึงทำการศึกษาเพื่อหาสารจากธรรมชาติ ที่มีฤทธิ์ senolytic ที่มีศักยภาพมากขึ้น
ไฟเซติน (Fisetin) มีสรรพคุณเป็น senotherapeutic
ในการศึกษานี้ นักวิจัยได้คัดกรองสารในพืชที่เรียกว่า ฟลาโวนอยด์ สําหรับใช้ทำงานเป็น senolytic ในการรักษา จากฟลาโวนอยด์ 10 ชนิดที่ได้คัดกรองจากการทดลองในเซลล์หนูและเซลล์มนุษย์ สารไฟเซตินมีประสิทธิภาพมากที่สุดในการลดตัวชี้วัดความเสื่อมสภาพ/ความชรา
เนื่องจาก ไฟเซตินเป็นสารประกอบธรรมชาติ ที่พบในผลไม้หลายชนิด (สตรอเบอร์รี่ แอปเปิ้ล มะม่วง ลูกพลับ กีวี และองุ่น) และผัก (มะเขือเทศ หัวหอม และแตงกวา) ที่มนุษย์บริโภคได้ง่าย จึงเป็นเรื่องที่ดีในการนําไปใช้กับมนุษย์จริง ที่สําคัญ ยังไม่มีรายงานผลข้างเคียงของ fisetin แม้จะได้รับในปริมาณที่สูง.
Yousefzadeh และเพื่อนร่วมงาน ได้รักษาหนูอายุ 2 ปีด้วยการให้กิน fisetin (100 มก./กก.) เป็นเวลา 5 วันติดต่อกัน และจากนั้น พวกเขาได้ทำการวิเคราะห์หาเซลล์ที่เสื่อมสภาพ พวกเขาเลือกที่จะมองหาเซลล์เสื่อมสภาพในเนื้อเยื่อไขมัน เพราะโดยทั่วไปแล้ว จะมีตัวชี้วัดความเสื่อมสภาพที่ชัดเจน เพิ่มสูงขึ้นอย่างมีนัยสําคัญในส่วนของเซลล์เสื่อมสภาพ และการฉีดสารตั้งต้นของเซลล์ไขมันที่เสื่อมสภาพที่เรียกว่า pre-adipocytes ก็เพียงพอที่จะทําให้เกิดความอ่อนแอในหนูหนุ่ม สิ่งที่พวกเขาพบคือ การรักษาระยะสั้นด้วย fisetin จะช่วยลดสัดส่วนของตัวชี้วัดความเสื่อมสภาพและลดเซลล์เสื่อมสภาพในเนื้อเยื่อไขมันหนูลงอย่างมาก
เพื่อตรวจสอบว่า fisetin ยังช่วยลดความเสื่อมสภาพในเนื้อเยื่อไขมันของมนุษย์ได้หรือไม่ Yousefzadeh และเพื่อนร่วมงานได้รักษาเนื้อเยื่อไขมันที่แยกออกมาได้ในระหว่างการผ่าตัดด้วย fisetin ในจานทดลอง เนื้อเยื่อไขมันที่แยกออกมา ได้รับการรักษาด้วย Fisetin เป็นเวลา 2 วัน แล้วล้างและเพาะเลี้ยงอีกหนึ่งวันก่อนที่จะตรวจวัดความเสื่อมสภาพ การรักษาด้วย Fisetin ทําให้เปอร์เซ็นต์ของเซลล์เสื่อมสภาพลดลงอย่างมีนัยสําคัญ รวมถึงกิจกรรมของยีนของตัวชี้วัดความเสื่อมสภาพ ข้อมูลเหล่านี้ ชี้ให้เห็นศักยภาพของไฟเซติน ที่ใช้ลดภาระของเซลล์ที่เสื่อมสภาพ
การรักษาด้วยไฟเซตินแบบทันที ช่วยลดภาระของเซลล์เสื่อมสภาพในหนูที่มีสุขภาพดีและเนื้อเยื่อมนุษย์ที่แยกออกมาเพาะเลี้ยง ซึ่งทั้ง 2 วิธีได้แสดงถึงผลกระทบของไฟเซตินต่อภาระของเซลล์เสื่อมสภาพในหนูที่มีสุขภาพดี (ซ้าย) และเนื้อเยื่อมนุษย์ที่แยกออกมาเพาะเลี้ยง (ขวา) หนูอายุสองปีได้รับ fisetin (100 มก./กก.) หรือ Vehicle ทางปาก เป็นเวลา 5 วัน และหลังจากนั้น 3 วัน ทำการตรวจวิเคราะห์หาเซลล์เสื่อมสภาพ (SA-β-gal+) ในส่วนของเนื้อเยื่อไขมันมนุษย์ที่แยกออกมาเพาะเลี้ยง ได้รับการรักษาด้วย fisetin (20 μM) เป็นเวลาสองวัน จากนั้นทำการตรวจวิเคราะห์หาเซลล์เสื่อมสภาพในวันต่อมา ในทั้งสองแบบมีการลดลงอย่างมีนัยสําคัญของเซลล์เสื่อมสภาพ จากการรักษาด้วยไฟเซติน
เพื่อตรวจสอบว่า การกำจัดล้างเซลล์เสื่อมสภาพด้วยสารไฟเซตินจะส่งผลกระทบต่อสุขภาพหรืออายุขัยของหนูหรือไม่ หนูที่ได้รับอาหารที่มี Fisetin (500 มก./กก.) อย่างต่อเนื่องตั้งแต่อายุ 85 สัปดาห์เทียบเท่ากับคนอายุ 75 ปี ที่สําคัญการให้ Fisetin เป็นเวลานานกับหนูในช่วงปลายของชีวิต ช่วยเพิ่มการบํารุงรักษาเนื้อเยื่อ, การยับยั้งโรคที่สัมพันธ์กับอายุ และยืดอายุขัยเฉลี่ยและอายุขัยสูงสุดได้ดี
การให้ทานไฟเซตินในช่วงปลายชีวิตของหนูที่มีสุขภาพดีและสูงวัยช่วยยืดอายุขัย พล็อตด้านซ้ายแสดงการอยู่รอดของหนูทั้งตัวผู้และตัวเมีย ที่ได้รับการรักษาด้วยไฟเซติน 500 มก./กก. หรือให้อาหารควบคุมโดยไม่มีไฟเซตินกิน เมื่ออายุ 85 สัปดาห์ (>20 เดือน) พล็อตด้านขวาแสดงอายุขัยเฉลี่ยของหนูกลุ่มเดียวกันโดยแต่ละจุดใช้แทนสัตว์แต่ละตัว แปลงเหล่านี้แสดงให้เห็นว่า fisetin ช่วยเพิ่มอายุขัยของหนูสูงอายุอย่างมีนัยสําคัญ
ไฟเซตินใช้รักษาโรคที่สัมพันธ์กับอายุในมนุษย์ได้หรือไม่?
เมื่อนํามารวมกัน ข้อมูลเหล่านี้แสดงให้เห็นว่า fisetin ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์จากธรรมชาติ ที่มีฤทธิ์ senotherapeutic ในหนูและเนื้อเยื่อของมนุษย์ และการลดภาระเซลล์เสื่อมสภาพในหนูที่ได้รับ fisetin แม้ในช่วงปลายชีวิตก็เพียงพอที่จะส่งผลกระทบต่อสุขภาพอย่างมีนัยสําคัญ
"ผลลัพธ์เหล่านี้ชี้ให้เห็นว่า เราสามารถขยายระยะเวลาของสุขภาพที่เรียกว่า healthspan แม้กระทั่งในช่วงบั้นปลายของชีวิต" Dr. Paul D. Robbins หนึ่งในทีมวิจัยและปัจจุบันเป็นผู้นําของ Biology of Aging Medical Discovery Team ที่มหาวิทยาลัยมินนิโซตากล่าว "แต่ยังมีคําถามมากมายที่ต้องแก้ไข รวมถึงปริมาณที่เหมาะสม เป็นต้น"
สิ่งที่สําคัญคือ โปรไฟล์ความปลอดภัยของ fisetin เป็นที่รู้จักในมนุษย์ ซึ่งหมายความว่า fisetin สามารถทดสอบความสามารถในการลดภาระของเซลล์เสื่อมสภาพและบรรเทาการทำงานที่ผิดปกติในอาสาสมัครผู้สูงอายุผ่านการทดลองทางคลินิกได้
Story Source
Yousefzadeh MJ, Zhu Y, McGowan SJ, Angelini L, Fuhrmann-Stroissnigg H, Xu M, Ling YY, Melos KI, Pirtskhalava T, Inman CL, McGuckian C, Wade EA, Kato JI, Grassi D, Wentworth M, Burd CE, Arriaga EA, Ladiges WL, Tchkonia T, Kirkland JL, Robbins PD, Niedernhofer LJ. Fisetin is a senotherapeutic that extends health and lifespan. EBioMedicine. 2018 Oct;36:18-28. https://doi.10.1016/j.ebiom.2018.09.015.
Comments